Nahiyar Asiya tana da tarihi mai tsawo kuma mai ban sha'awa wanda ya hada da ci gaban al'adu, addinai, da kasashen da suka yi tasiri a duniya. Ga takaitaccen bayani game da tarihin wannan nahiya
Farawa da al'adun farko-farko
Asiya ita ce mahaifar wasu daga cikin tsoffin al'adun duniya, irin su na Mesopotamiya, Indus Valley, da na tsohuwar Sin. A Mesopotamiya (wanda a yanzu shi ne Iraq da Syria), an fara rubutu da dokoki, ciki har da Shari'ar Hammurabi. A cikin kwarin Indus (a Pakistan na yanzu da Indiya), an gina birane masu tsari kamar Mohenjo-Daro da Harappa. A kasar Sin kuma, an kafa masarautu masu karfi, ciki har da ta Xia, Shang, da Zhou.
Zuwan manyan addinai
Asiya ce ta haifar da yawancin manyan addinan duniya, ciki har da Buddha, Hindu, Zoroastrianism, Confucianism, Taoism, da Islama. A misali, addinin Buddha ya samo asali ne daga Indiya kuma ya yadu zuwa wasu sassan Asiya kamar China, Japan, da Koriya. A shekarar 610 Miladiyya, Annabi Muhammad ya fara samun wahayi a Makka wanda ya haifar da addinin Musulunci, kuma a cikin karni guda kacal Musulunci ya yadu zuwa wasu yankuna na Asiya.
Kafuwar manyan dauloli
A Asiya an kafa daulolin da suka yi tasiri sosai, kamar Daular Mongol wadda Chinggis Khan ya kafa a karni na 13, wacce ta zama mafi girman daula a tarihin duniya. Hakanan akwai Daular Ottoman a Turkiyya, wacce ta mulki yankuna masu yawa daga Gabas ta Tsakiya zuwa Yammacin Asiya har zuwa karni na 20.
Zuwan Turawa da mulkin mallaka
Daga karni na 15 zuwa karni na 20, Turawa sun fara kutsawa cikin Asiya da nufin kasuwanci, bincike, da mulkin mallaka. Misali, Birtaniya ta mallaki Indiya, Faransa ta mallaki Vietnam, yayin da Dutch suka mamaye Indonesia. Wannan lokacin na mulkin mallaka ya yi tasiri sosai ga tsarin zamantakewa, tattalin arziki, da al'adun Asiya.
Yakin Duniya na biyu da 'Yancin kai
Bayan Yakin Duniya na biyu, yawancin kasashen Asiya sun fara samun 'yancin kai daga Turawa. Wannan lokaci ya kawo sauyi mai yawa a siyasa da tattalin arziki na nahiyar, inda kasashe da dama suka yi gwagwarmayar kafa kansu a matsayin kasashe masu 'yanci. A wannan lokacin ne aka kafa kasashe irin su India, Pakistan, da Indonesia.
Asiya a zamanin yau
A yau, Asiya ta zama cibiyar tattalin arziki mai karfi, musamman ma kasashe kamar China, Japan, da Indiya. Yayin da wasu yankuna na Asiya ke ci gaba da fuskantar matsalolin siyasa da zamantakewa, wasu kuma sun sami ci gaba mai girma ta fuskoki daban-daban kamar fasaha, ilimi, da kiwon lafiya.
Wannan tarihi na Asiya ya bayyana yadda wannan nahiya ta yi tasiri sosai ga duniya ta fuskar al'adu, addinai, da siyasa.
0 Comments